Gemeente Amersfoort t.a.v.  het college van B&W Postbus 4000 3800 EA Amersfoort

 

 

Amersfoort, 11 maart 2003

 

uw kenmerk                : Voorontwerp Structuurplan Maatweg

betreft                      : Reactie Amersfoortse Roeivereniging Hemus

 

Geacht College,

 

Bijgevoegd ontvangt u een uitgebreide reactie van de Amersfoortse Roeivereniging Hemus op het Voorontwerp Structuurplan Maatweg. Een gedeelte van onze reactie is reeds ingebracht tijdens de voorlichtingsavond voor belanghebbende huurders op 19 februari j.l. Tevens onderschrijft Hemus de ingezonden reactie van ‘Amersfoort Waterstad’, de samenwerking van Amersfoortse waterpartijen op het gebied van watersport, recreatie en toerisme. Onze brief sluit aan op de brief die Hemus, Waterlijn en Amersfoortse Reddingsbrigade op 5 januari aan uw college hebben verzonden.

 

Enkele kernpunten uit onze reactie:

-          het voor de Roeivereniging Hemus vinden van een locatie aan de noordoostoever van de Eem tussen de Industrieweg/Isselt-brug en Bunschoterstraat/Driesluizen-brug zou als randvoorwaarde (pag 002.3) van het Structuurplan Maatweg opgenomen moeten worden. Voor Hemus zijn er geen geschikte alternatieve locaties elders langs de Eem om als florerende en rustieke vereniging verder te kunnen groeien; Locaties elders langs de Eem zijn met name niet sociaal veilig.

-          versterking van de recreatieve belevingswaarden zou als randvoorwaarde van het Structuurplan Maatweg (pag 002.3) opgenomen moeten worden;

-          een nieuwe behuizing van Hemus zal goed verweven kunnen worden met de doelstellingen van een ecologische verbindingszone. De inrichting van het terrein en aansluitende omgeving kan zodanig vormgegeven worden dat watersport en ecologische verbindingszone hand in hand gaan;

In de bijlage hebben wij een uitgebreide reactie geschreven.

 

Hemus is graag bereid om een constructief overleg aan te gaan met de gemeente en de projectleiding van het structuurplan, om tot een aanpak te komen waarin een geschikte roeilocatie ingepast kan worden in het Maatweg-Structuurplan.

 

Met vriendelijke groet,

Namens de 300 leden en het bestuur van roeivereniging Hemus

 

 

 

F. Tibben, voorzitter

Hemus: succesvol en groeit hard naar 400-600 leden, huisvesting is nijpend probleem

Onze huisvestingsproblematiek is niet nieuw. Al dertien jaar zijn we op zoek naar een definitieve, geschikte stek. Niet nieuw, maar wel nijpend, we zijn één van de snelst groeiende roeiverenigingen van Nederland, in 13 jaar tijd al naar ruim 300 leden en daarmee inmiddels een middelgrote vereniging in Nederland (32^e in de ranking van 98 verenigingen qua ledental). In 1999 en in 2002  heeft de Koninklijke Nederlandse Roeibond (KNRB) Hemus voor haar stimulerende organisatie zelfs de “KNRB Verenigingsprijs” toegekend. De website van Hemus (www.Hemus.nl) staat hoog op de internationale roeisites.

We zijn al sinds de oprichting (1990) in gesprek met de gemeente over een eigen én grotere locatie aan de Eem als definitieve vestigingsplaats. Door de ledengroei die verband houdt met de groei van de stad, zijn de grenzen van de behuizing op de huidige locatie overschreden. Onze ambitie is door te groeien naar een vereniging van 400-600 leden in 2010/2015 en op termijn mogelijk meer. Voor een dynamische stad aan een mooie rivier, zoals Amersfoort met 150.000 inwoners en meer, met veel jongeren en ouderen, en een regio met meer dan 300.000 inwoners is dit zonder meer passend. Zonder een grotere behuizing voor Hemus aan de Eem wordt onze ontwikkeling ernstig belemmerd. Nu al stuiten we tegen de grenzen van de behuizing (slechts 2 toiletten, 2 douches, kleedruimte 10 m2, verenigingsruimte 30 m2, tekort aan opslagruimte voor boten). De nood is hoog, het water staat aan onze lippen.

 

 

Bouwen aan het Huis van de Watersport

Mede op aangeven van de gemeente heeft Hemus zich pro-actief opgesteld en gezocht naar locaties aan de Eem en zijn indicatieve ontwerpschetsen voor een nieuwe behuizing gepresenteerd. Dit samen met de Amersfoortse Reddingsbrigade en de Stichting Waterlijn. De plannen zijn in 2002 aan de gemeente gepresenteerd onder de noemer “Bouwen aan het Huis van de Watersport”.

 

 

Welke ecologische belemmeringen zijn er tegen een roeiverenigingslocatie bij de Maatweg?

Het steekt ons zeer dat in het Voorontwerp Structuurplan ons pro-actieve initiatief (Het Huis van de Watersport) regelrecht naar de prullenbak wordt verwezen:

-                 Op pagina 002.4 stelt u “Op de Eemoever staat momenteel een enorme druk. De ecologische doelstellingen moeten gehaald worden, een recreatief pad moet vorm krijgen. Voor verdere uitbreiding van de recreatieve functies is om die reden geen plek.”.

-                 Op pagina 004.3 stelt u dat “onderzocht zou moeten worden of de insteekhaven bij bedrijventerrein De Isselt een geschikte vestigingsplaats is voor roeivereniging Hemus”.

-                 In de besluitvormingsnota behorend bij het Voorontwerp Structuurplan lijkt u ons zelfs kwalijk te nemen dat we zelf plannen hebben ontwikkeld. Met de negatieve lading aan de opmerking dat wij ideeën hebben ontwikkeld ‘op andermans grond’ (!) doet u ons tekort. We hebben geen grond, we zoeken ruimte, we zoeken contact maar als we geen gehoor krijgen nemen we zelf initiatief, niet omdat we het willen: we moeten wel.

 

Op de inspraakavond werd door de projectleider aangegeven dat “uitbreiding van de roeivereniging Hemus niet toegestaan wordt”. Op onze vraag welke ecologische belemmeringen verdere uitbreiding onmogelijk zouden maken, bleef u het antwoord schuldig. Ook op de vraag of de beperking van uitbreidingsmogelijkheden het bouwvolume betreft, het aantal leden, het aantal roeibewegingen, het aantal parkeerplaatsen, etc.  Dit is voor ons cruciaal om argumenten te kunnen leveren dat een locatie en behuizing voor een roeivereniging van 400-600 leden in het Maatweg-plangebied wel goed te combineren is met een  ecologische verbinding en waarden.

 

Tijdens de inspraakavond bleken de opstellers van het Voorontwerp Structuurplan alleen de voorge­stelde indicatieve plannen (uit het document Huis van de Watersport) bekeken te hebben en als te grootschalig van de hand gewezen te hebben. Er is niet gekeken of gezocht naar mogelijkheden om de roeivereniging op de een of andere wijze in het gebiedsplan Maatweg te integreren.

Ecologische criteria op basis waarvan een nieuwe locatie of uitbreiding van de bestaande locatie is afgevallen, hebben wij niet gehoord. Het bouwvolume dat een nieuwe roeilocatie vergt, valt in het niet bij het gigantische bouwvolume dat voor het ziekenhuis Meander benodigd is. Tevens zijn wij van mening, mede na contact met diverse deskundige ecologen, dat een nieuwe roeilocatie uitstekend te verenigen is met de ecologische verbindingen en waarden van het gebied. Een nieuwe roeiverenigingslocatie kan zelfs de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid voor de omgeving van het ziekenhuis versterken, er kan bijvoorbeeld een rustiek theehuis aan de Eem mee gecombineerd worden of een eenvoudig centrum voor revalidatie of fitness voor de patiënten. Patiënten en bezoekers van het ziekenhuis kunnen bijvoorbeeld een wandelingetje maken in de natuurlijke omgeving en een kopje thee op ons terras gaan drinken. Voor veel patiënten kan het ook een uitdaging zijn om na ontslag uit het ziekenhuis te gaan roeien (kun je tot je 70^e nog leren!) of oude houten boten te gaan onderhouden en repareren als vrijwilliger.

 

 

Recreatie als randvoorwaarde voor Structuurplan

Als iets de recreatieve waarde en beleving van de Eem versterkt is het wel stimulering van de watersportfaciliteiten die openbaar toegankelijk zijn en watersportverenigingen waar iedere Eemlander lid van kan worden. En de Amersfoorters willen graag lid worden, we werken al vanaf de oprichting met een wachtlijst omdat we de jaarlijkse instroom van nieuwe roeiers (ca. 65 mensen), die het nog helemaal moeten leren, met moeite kunnen opvangen. De aanwezigheid van een roeivereniging zorgt ook voor een beter onderhoud en beheer van de oeverzone voor de recreatieve waarde ter plaatse.

 

Wij vinden het dan ook opvallend dat in de Randvoorwaarden van het Voorontwerp Structuurplan (pagina 002.3) géén randvoorwaarden ten aanzien van de recreatie en/of watersport zijn opgenomen. Ook niet nadat dit in de commissie aan de orde is geweest en Hemus een pleidooi voor het “Huis voor de Watersport” heeft gehouden en “Amersfoort Watersportstad” actief uitdraagt. Ten aanzien van het ziekenhuis, de ecologie en geluid en milieu staan er wel randvoorwaarden.

 

Wij vinden dat de volgende twee randvoorwaarden aan het Structuurplan Maatweg toegevoegd dienen te worden:

• de recreatieve belevingswaarde van het Maatweggebied, de Eemoevers, de Grebbeliniedijk en het Grebbeliniefort “de Schans/De Glashut” dient versterkt te worden;
• voor de roeivereniging Hemus dient een structurele locatie en behuizings­oplossing wordt gezocht binnen het Maatweg-plangebied (aan de noordoost­oever van de Eem. tussen de Industrieweg/Isselt-brug en Bunschoterweg/­Driesluizenbrug).

 

 

Alternatieve locaties: zijn die er wel?; en worden we niet van het kastje naar de muur gestuurd?

U gaf op de inspraakavond aan dat de gemeente nu toezegt naar een alternatieve locatie op zoek te gaan. Wij zijn evenwel al enkele jaren met de gemeente in gesprek over een oplossing voor ons gebrek aan een eigen vaste locatie en grotere behuizing aan de Eem. Al eerder hebben we van leden van het college toezeggingen gehad, met het bekende resultaat.

We blijven voor onze toekomst erg afhankelijk van onze verhuurder, de firma Elzenaar, dit maakt ons kwetsbaar en maakt structurele investeringen en verbeteringen van de huidige behuizing onmogelijk. 

Sedert enkele jaren is Hemus een fors eigen huisvestingsfonds aan het opbouwen door een reservering in de begroting en contributietoeslag voor alle leden.

 

Ten aanzien van een locatie/behuizing stellen wij de navolgende eisen/wensenpakket:

-                 Geschikt voor 400-600 leden in 2010/2015 (met doorgroei-optie);

-                 Benodigd terreinoppervlak ca. 2000-5000 m2, waarvan minimaal 1500 m2 bebouwd (afhankelijk van de terreininrichting, gestapelde bouw, al dan niet parkeerplaatsen op eigen terrein)

-                 Voldoende breed vaarwater (> 30 meter) voor het leggen van vlotten, het wegvaren, het aanleggen en draaien van boten;

-                 Een gestrekt stuk van 500 of meer meter van voldoende vaarbreedte (> 40-60 m) voor het organiseren van roei-activiteiten met een finishplaats bij de roeivereniging;

-                 Sociale veiligheid toegangswegen (vooral in verband met de jeugdleden);

-                 Ruimtelijke kwaliteit: ecologisch (ecologische verbindingzones) ingepast en cultuurhistorisch/landschappelijke (Grebbeliniedijk, Schans, Eemoever) ingepast, parkachtige omgeving;

-                 Identiteit: een gebouw met een watersportidenteit die het watersportprofiel van de Eem/Amersfoort versterkt;

-                 Bezonning (noordzijde van de Eem), voor een uitnodigende ambiance;

-                 Evt combinatie met andere functies :

o        Amersfoortse Reddingsbrigade,

o        Stichting Waterlijn,

o        een openbaar theehuis/terras aan het water (mede in aanvulling op voorzieningen ziekenhuis Meander),

o        een eenvoudig revalidatie-, fitness- of zorgvoorzieningencentrum (in aanvulling op of samenwerking met het ziekenhuis Meander);

 

Het locatie-alternatievenonderzoek van de afgelopen jaren heeft geleerd dat:

-                 Een locatie tussen Koppelpoort en de Industrieweg/Isselt-brug niet opportuun is, het is te smal, te bochtig en teveel diverse bruggen; Tevens is er geen oeverlocatie beschikbaar; Vanwege de roeiveiligheid is een locatie noordelijk van de Industrieweg/Isselt-brug gewenst;

-                 Een locatie ten noorden van de Bunschoterstraat/Driesluizen-brug is ook niet opportuun, gezien de aanwezigheid van het industrieterrein De Isselt aan de zuidwestzijde en het natuur- en landbouwgebied Weerhorst aan de noordoostzijde. Beide oevers zijn niet sociaal veilig bereikbaar en zijn te ver van de stad gelegen.

-                 Resteert langs de Eem het stuk tussen de Industrieweg/Isselt-brug en de Bunschoterstraat/Driesluizen-brug.

o        Aan de zuidwestzijde ligt het Industrieterrein De Isselt met de insteekhaven De Eemhaven. Deze locatie is niet sociaal veilig (voor onze jeugdleden), of het gehele gebied moet heringericht worden. Een rustige en rustieke roeivereniging laat zich moeilijk combineren met de sfeer van de industriële bedrijvigheid ter plaatse. Voor het wegvaren en aanleggen van de roeiboten (en daarmee de roeiveiligheid) is een locatie in de insteekhaven minder gewenst. Organisatie van activiteiten met een finish bij het verenigingsgebouw (zoals de nationale roeiwedstrijd de “DHV Eemhead” van Hemus in september) is dan geheel niet meer mogelijk. De zuidwestoever is vanuit het bezonningsaspect (in de avonduren) minder aantrekkelijk voor een terras;

o        Aan de noordoostzijde liggen de beste locaties voor een roeiverenigingsgebouw. We willen u graag een aantal alternatieven in deze strook voorleggen:

-                 Met name de oeverstrook tegenover Cirkel (net iets ten zuiden van de Isselt-insteekhaven) is het meest gunstig: een goede aanroei- en wegroei-locatie, ruimte voor het leggen van vlotten en het in- en uitbrengen van boten in het water, een goed zicht op de Eem, een prima plek voor organisatie van eenvoudige verenigingsactiviteiten op het water en een uitstekende bezonning van het terras. Veel ruimte om een roeivereniging met een ecologische inrichting te combineren.

-                 Een locatie ter plaatse van de huidige noordelijkste insteekaanlegplaatsen voor recreatie­motor­boten bij Jachthaven Elzenaar zou eveneens een gunstige locatie zijn. De bestaande havenfaciliteiten zouden dan echter verplaatst moeten worden, bijvoorbeeld naar de huidige locatie van Hemus. Een nieuwe roeiloods/behuizing zou dan over de dijk op de hoek van het bestaande MOB-terrein gebouwd kunnen worden, de loopafstand wordt iets groter. Eveneens een prima plek voor aanroeien en wegroeien, een goed zicht op de Eem, een prima plek voor organisatie van eenvoudige verenigingsactiviteiten op het water en bezonning van het terras. Een beschermde ligging van de vlotten. Het vergt alleen wel een goede oplossing voor het huidige recreatieve gebruik als recreatiehaventje.

-                 De huidige locatie van Hemus. Er vanuitgaande dat een terrein-herinrichting zoals we die in onze ‘Huis voor de watersport’-plannen hebben aangegeven niet mogelijk is, zou uitbreiding dan gezocht moeten worden door de resterende gebouwruimten van de firma Elzenaar over te nemen en eventueel de gehele locatie her in te richten. Doordat het terrein smal en hoog (Met name jeugd en oudere roeiers ondervinden op dit punt problemen) is en het water ter plaatse smal is deze locatie veel minder gunstig dan de voorgaande twee locaties. Het zicht op de Eem is door een bocht in de Eem beperkter. Deze problemen zullen toenemen wanneer er meer vaarverkeer komt en de dijk moet worden verhoogd. Verder is de ruimte voor parkeren beperkt.

 

Samenvattend is er maar een zeer beperkt aantal locaties aan de Eem in Amersfoort die geschikt zijn voor een florerende en rustieke roeivereniging van 400-600 leden. De geschikte locaties liggen allemaal in het plangebied van het Voorontwerp Structuur­plan Maatweg ( tussen de Bunschoterstraat/Driesluizenbrug en de Industrieweg/­Isseltbrug, aan de noordoostzijde van de Eem). Alter­natieve locaties elders aan de Eem voldoen met name niet aan de eis van sociale en roei-veiligheid. Tevens beperken de andere locaties de ambiance en identiteit van de roeivereniging in sterke mate.

 

 

Voor de roeisport in Amersfoort en Eemland is het belangrijk dat er snel een structurele oplossing komt voor het locatie en huisvestigingsvraagstuk van Hemus in het Maatweg-plangebied. Welke van de drie potentiële locaties in het Maatweg-plangebied het moet worden, is daarbij voor Hemus van secundair belang, al bestaat er wel een lichte voorkeur voor een zo noordelijk mogelijke locatie, tegenover Cirkel, en als tweede de middenlocatie aan de noordzijde van recreatiehaven van Elzenaar.

 

 

Combinatie van Ecologische verbindingszone en een Roeivereniging

Hemus is van mening, evenals de Koninklijke Nederlandse Roeibond (KNRB), het Koninklijk Nederlands Watersport Verbond (KNWV)en de HISWA dat een locatie voor een roeivereniging uitstekend is de combineren met natuurfuncties. Het beleidsplan ‘Kleine watersport’  geeft juist veel praktische voorbeelden van samengaan van natuur en kleine watersport. Veel roeiverenigingen liggen zelf in of naast een beschermd natuurgebied. Watersportlocaties bevinden zich per definitie aan of nabij het water, een zone waar veel natuur voorkomt, de meeste beschermde planten en diersoorten in Nederland bevinden zich dan ook in deze zone. De meeste natte zones bij rivieren zijn beschermd door de nationale en provinciale Ecologische Hoofdstructuur en grote delen zijn aangewezen als Europese Vogel- en Habitat­richtlijngebieden of er zijn veel Vogelrichtlijn-, Habitatrichtlijn- of rode lijstsoorten aanwezig.

 

Roeien is een schone sport, zonder veel hinder voor de ecologische omgeving. Maar ook de locatie van de roeivereniging kan ecologisch geoptimaliseerd worden. Hemus is graag bereid daar aan mee te werken. De huidige roeivoorzieningen zijn al van waarde voor diverse watervogels. Overdag en ’s nachts als het veelal rustig is, rusten veel watervogels even uit  of slapen op de brede houten vlotten in het water. Regelmatig staan reigers te vissen op het vlot of is er een koppel eenden aanwezig.

 

 

 

Mogelijkheden die wij zien om de ecologische verbindingsfunctie van de water/oeverzone te versterken:

-                 Tussen de oever en het vlot een 2-3 meter brede rietzone of plasdraszone met waterplanten. Op enkele plaatsen kan dan een houten vlonderbruggetje gebouwd worden van de vaste oever naar de drijvende vlotten, waarvover de roeiers lopen om de boten in/uit het water te halen;

-                 Bij de hekken in de oeverzone en om het terrein grotere openingen maken met brede spijlen of  staaldraad van 25x25 cm of pijpen, waardoor dieren over de grond wel langs de oever kunnen passeren/trekken, alleen geen inbrekers.

-                 Een minder compacte terreininrichting waarbij er meer natuurzones aan de oever mogelijk zijn.

-                 Realiseren van kleine nestgelegenheden onder of in de buitenwand van de gebouwen nabij de oeverzone (holen in beton);

-                 Gebruik van natuurvriendelijke materialen;

-                 De nieuwe roeibotenopslagloods en werkplaats op een iets grotere afstand van het water te zetten, waardoor wij meer met de boten van en naar het water moeten lopen, maar er een natuurlijkere groene oeverzone mogelijk is; Dit zou kunnen bij een locatie aan de noordoostoever, noordelijker dan de huidige locatie van Hemus.

Er zijn vast nog wel meer mogelijkheden denkbaar, Hemus wil graag in dat proces investeren.

 

Bij een locatie aan de noordoostoever van de Eem, noordelijker dan de huidige locatie van Hemus, ontstaan er meer en betere mogelijkheden om de ecologische functie te combineren met een nieuw terrein voor de roeivereni­ging Hemus. De huidige locatie zou aan de natuur teruggegeven kunnen worden, na vergoeding aan de huidige eigenaar de firma Elzenaar. Parkeerplaatsen hoeven niet noodzakelijkerwijs op het terrein van de roeivereniging te liggen, maar kunnen ook op enige loopafstand gesitueerd worden nabij het ziekenhuisterrein.

 

 

Samenvattend: een behuizing van Hemus in het Maatweg-Structuurplangebied zal goed verweven kunnen worden met de doelstellingen van een ecologische verbindingszone. De  inrichting van het terrein en aansluitende omgeving kan zodanig vormgegeven worden dat watersport en ecologische verbindingszone hand in hand gaan. Hemus wil graag investeren in het proces van ecologische optimalisatie van een roeiverenigingslocatie in het Maatweg-plangebied.

 

 

Hemus wil graag aan tafel voor constructief overleg voor een structurele oplossing

Hemus wil graag met de gemeente om tafel om tot een structurele oplossing van haar huisvestings­probleem te komen in het Maatweg-plangebied en te kijken hoe een roeiverenigingslocatie op de een of andere wijze ingepast kan worden, zowel ruimtelijk, ecologisch als financieel.

 

Voor het financiële aspect en een kwaliteits-ontwerp en bovendien in verband met  een goed gebruik van schaarse ruimte lijkt ons een combinatie met andere functies (Amersfoortse Reddingsbrigade, Stichting Waterlijn, een theehuis met terras, of een eenvoudig revalidatie en fitnesscentrum bij het ziekenhuis) wenselijk.

 

Wij zijn benieuwd naar uw reactie.